ورود
اعضا:
<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
به همراه کلیپ
VTOLها یا هواپیماهای عمود پرواز نوعی از هواپیماها هستند که دارای دو موتور مجزا می باشند که یکی در هنگام بالا رفتن هواپیما و دیگر برای حرکت رو به جلوی آن طراحی شده است.
یكی از نقاط بسیار حساس و هدفهای مهم در جنگهای امروزی، فرودگاهها میباشند. باندها بسیار آسیب پذیر و حفاظت از آنها هم بسیار مشكل میباشد. مثلا برخورد یك بمب یا راكت به باند و ایجاد یك حفره ی كوچك آن را تا چند ساعت غیر قابل استفاده میسازد و در واقع با بمباران یك فرودگاه میتوان پایگاهی را فلج نمود. ضمنا لزوم استفاده از باند تمركز هواپیماها را در یك محل الزامی میسازد و این خود آسیب پذیری را بیشتر مینماید.به عنوان مثال در ابتدای جنگ ???? اعراب و اسرائیل، در یك حمله ی غافل گیرانه توسط اسراییل تمام فرودگاههای مصر كه در دسترس بود بشدت بمباران گردید و نیروی هوایی مصر عملا فلج شد و نتوانست از هواپیماهای خود استفاده نماید و در نتیجه جنگ بسود اسراییل پایان یافت.
هواپیماهای قائم پرواز به باند نیاز ندارند؛ بنابراین میتوان آنها را در دسته های كوچك در نقاط مختلفی كه هیچ گونه شباهتی به فرودگاه نداشته باشد مستقر نمود. این قرار گاهها میتواند حتی در میان جنگل یا در دل كوهستان جایی كه دشمن گمان آنرا هم نمی برد باشد.هواپیمای حمل و نقل قائم پرواز میتواند نیرو های پیاده نظام را به جای هلیكوپتر و در مقیاس بسیار وسیعتر و سریعتر در مناطق مورد نظر پیاده كند و به این ترتیب به نیرو های پیاده تحرك تاكتیكی بسیار زیادی ببخشد.
قائم پروازها در میان كشورهایی كه ناو هواپیما بر دارند محبوبیت ویژه ای كسب كرده است؛ زیرا مشكل نشستن و بر خاستن هواپیماها از عرشه كه كار فوق العاده سختی میباشد با استفاده از هواپیما ی عمود پرواز حل شده و بسادگی انجام میپذیرد.
تاریخچه
در حدود سالهای1966 كشورهای عضو پیمان آتلانتیك شمالی«ناتو» تصمیم به ساختن و استفاده از هواپیماهای عمود پرواز (وی.تی.او.الV.T.O.L) یا هواپیمای باند كوتاه (اس.تیواو.الS.T.O.L) را كه فقط احتیاج به یك باند كوتاه داشت گرفتند.
در این مدت تمام كشورهای عضو این پیمان از جمله آلمان غربی،فرانسه،آمریكا و انگلستان تلاش زیادی برای ساختن چنین هواپیمایی نمودند. باید اضافه كرد كه حتی كشورهای عضو پیمان ورشو یا بلوك شرق نیز از كوشش در این راه مستثنی نبوده و تلاشهای تحسین بر انگیزی كرده و ساخته های موفقیت آمیزی نیز داشته اند. ولی از آنجا كه طرح كمپانی هاكر سیدلی (Hawker Siddely) در میان تمام طرحهایی كه تا آن زمان در دنیا ساخته شده بود موفقتر و عملیتر بوده است در اینجا به معرفی آن كه هاریر (Harrier) نام دارد میپردازیم.
اولین مدل هواپیمای هاریر پی 1127 (p_1127_Harrier) نام داشت كه در 31 اوت 1966 اولین پرواز خود را انجام داد. هاریر ابتدا به منظور انجام ماموریتهای ضربتی (هوا به زمین) و اكتشافی در نظر گرفته شده بود و می توانست در مقرهای زیر بال خود مقداری مب و راكت حمل نماید.نمونه ی اولیه هاریر مجهز به یك موتور توربو فن پگازوس 5 (peagasus 5) با حداكثر 18000 پوند فشار استاتیك بود.این مدل 720 مایل در ساعت سرعت داشت و مداومت پرواز آن 30 دقیقه بود و میتوانست در مدت 4 دقیقه خود را به 5000 پایی زمین برساند و سقف پرواز آن به 60،000 پا میرسید.
هاریر در چندین مدل تا بحال ساخته شده و به تدریج تواناییهای لازم برای انجام ماموریت های مختلف را بدست آورده است. آمریكا كه خود بزرگترین سازنده ی هواپیماست اقدام به خرید هواپماهای هاریر از انگلیس می نمود تا اینكه كمپانی مك دانل داگلاس پروانه ی تولید این هواپیما را به دست آورد.
بعدها مك دانل داگلاس تغییرات دیگری در طرحهای هواپیما داد كه از جمله طرح بالهای جدید كه این نمونه ای.وی.16 (A.V.16) نام گرفت و مجهز به موتور پكازوس-15(Pegausus 15) كه قدرت آن 5 هزار پوند بیش از نمونه قبلی بود.
وزن خالی نمونه ی اولیه 12600 پوند و وزن مدل جدید 13200 پوند است و حداكثر وزن آن هنگام برخاستن از 21500 به 28000 افزایش یافت. سرعت نیز از 96 صدم ماخ به 98 صدم ماخ رسید.(ماخ سرعت صوت میباشد)
اكنون هاریرBritish Aerospace Sea Harrier را انگلیس می سازد ودر ارتش بریتانیای كبیر و هند مورد استفاده قرار میگیرد كه مشخصات آن در زیر آمده است.
همچنین هاریر McDonnell Douglas AV-8B Harrier II توسط مك دانل داگلاس آمریكا تولید می شود كه علاوه بر امریكا در انگلیس،اسپانیاوایتالیا نیز استفاده می شود.مشخصات این هواپیما هم در ادامه آمده است.
هاریر چگون از زمین بر میخیزد؟
زیر بال هاریر، در محل اتصال بال به بدنه،چهار اگزوز وجود دارد. این اگزوزها دهانه خروج گازهایی است كه از موتور خارج می شود و می توانند تا 90 درجه تغییر جهت دهند. بدین معنی كه میتوانند عمود بر زمین یا موازی زمین قرار گیرند. وقتی اگزوزها عمود بر زمین هستندو خلبان فشار را زیاد میكند نیروی عكس العمل خروج گاز افزایش میابد. در این هنگام هواپیما از زمین به آرامی بلند میشود.
خلبان به تدریج اگزوزها را با محور طولی هواپیما موازی میكند و در نتیجه هواپیما به جلو حركت كرده و به تدریج سرعت میگیرد تا وقتیكه اگزوزها كاملا موازی شوند كه این همزمان با وقتی خواهد بود كه هواپیما سرعت لازم خود را بدست آورده و دیگر مانند هواپیماهای معمولی پرواز خواهد نمود.
فرود هاریر
در موقع فرود هاریر، خلبان از مسافتی كه بستگی به سرعتش دارد در ارتفاع كم شروع به عمود كردن اگزوز هایش می كند به طوری كه وقتی به نقطه مورد نظر برای نشستن رسید اگزوزها كاملا بر زمین عمود شده و سرعت نیز صفر شده باشد. در این حالت هواپیما در نزدیكی زمینجایی كه خلبان مایل بوده است ثابت خواهد ماند.
اگر احیانا خلبان كم تجره بوده و نتواند دقیقا در جاییكه مایل بوده هواپیما را بی حركت نماید یا پس از توقف كامل در هوا محل فرود را مناسب تشخیص ندهد و بخواهد همانطوری كه در نزدیكی زمین ایستاده اندكی به یكی دیگر از جهات تغییر جا دهد، می تواند این كار را بكمك پره هایی كه در دهانه ی چهار اگزوزش كار گذاشته شده و بنا به نیاز خلبان و فرمان او قابلیت تییر جهت دارد انجام دهد. این عمل را خلبانها هاورترن میگویند.
خلبان پس از رسیدن به روی محلی كه آنجا را مناسب تشخیص داد بتدریج از فشار گازهای موتور كاسته و هاریر را به آرامی بر روی زمین مینشاند.
رهگیری و جنگ هوایی
تا مدتها تصور میشد تغییر سمت اگزوزها فقط در موقع نشستن و بر خاستن مفید است؛ ولی به طور اتفاقی،توسط آزمایشاتی كه اولین بار خلبانان باهوش ولی بازیگوش در هوا با تغییر سمت اگزوزها انجام دادند، كشف شد كه می توان به مانورهای بینهایت مهمی دست زد كه انجام آن برای هواپیماهای دیگر امكان ندارد. به عنوان مثال با منطبق كردن اگزوزها بر شعاع دایره گردش میتوان دایره چرخیدن را بسیار تنگ نمود و به آسانی پشت سر هواپیمای دشمن قرار گرفت.و یا با عوض كردن جهت اگزوزها سرعت را سریعا كم نمود و با یك چرخش سریع پشت سر دشمن قرار گرفت و او را در دام موشكهای هوا به هوا انداخت.
كاهش سرعت هاریر میتواند تا 90 ناتیكال مایل باشد و این در مقایسه با جنگنده های همطرازش که به زحمت میتواند سرعت خود را تا 150 ناتیكال مایل پایین بیاورند، اهمیت ویژه اش معلوم می شود. با بهره گیری از این امتیاز اگر هاریر توسط خلبان ماهری هدایت شود، مانورهای آن برای دشمن تقریبا غیر قابل پیش بینی و چاره اندیشی خواهد بود.
در آزمایشها با استفاده از تغییر جهت اگزوزها توانسته اند در مدت 10 ثانیه سرعت هاریر را از 605 ناتیكال مایل به 370 ناتیكال مایل كاهش دهند و در ظرف 15 ثانیه سرعت آنرا از 200 مایل به 300 مایل برسانند و همچنین در 26 ثانیه از سرعت 400 ناتیكال مایل به سرعت 500 ناتیكال مایل دست یابند (هر ناتیكال مایل 1850 متر است). هاریر در ماموریتهای رهگیری و ضربتی هوا به زمین نیز به خوبی از عهده آزمایشات برآمده است.
جنگنده عمود پرواز Yak-141
در سال 1991 در نمایشگاه سولون پاریس هواپیمایی به نمایش درآمد که شگفتی همگان را برانگیخت و آن چیزی نبود جز yak-141 .
طرح اولیه این هواپیما در سال 1975 ارائه گردید که بدلیل مدت زمان نسبتا طولانی که برای طراحی موتور لازم بود و هزینه بسیار بالا طرح متوقف شد ولی ظاهرا این طرح بصورت کلی نیز ملقی نشده بود زیرا به ناگهان در ابتدای سال 1989 اعلام شد که این هواپیما بزودی پرواز خواهد کرد و در مارچ سال 1989 این هواپیما به خلبانی Andrei Sinitsin اولین پرواز آزمایش خود را انجام داد . این هواپیما از سوی ناتو به Freestyle معروف می باشد . در اصل این هواپیما برای جایگزینی yak-38 ساخته شد که yak-141 هم بزرگتر و هم سریعتر بود . yak-38 وظیفه دفاع از استهکامات اتمی کیف را برعهده داشت که yak-141 به محض جایگزینی علاوه برآن به واسطه دارا بودن راداری بسیار قوی و مجهز شدن به موشکهای ضد زیر دریایی این وظیفه را بعهده گرفت . yak-141 دارای سیستم مراقبت و هدایت دریایی می باشد سیستم نصب شده در بدنه و کابین هواپیما به خلبان این اجازه را می دهد که بلادرنگ وضعیت عمود پرواز را به افقی و بالعکس تغییر دهد و بشکلی منحصر به فرد قادر خواهد بود این عمل را در حالی که بصورت افقی در حرکت است تغییر وضعیت دهد و بصورت عمودی پرواز کند برخلاف yak-38 این هواپیما کمترین نوسان عملیاتی را دارا می باشد .
با استفاده از پس سوز موتور yak-141 می تواند سرعت خود را تا 1.8 ماخ افزایش دهد که براستی این مزیت برای یک هواپیمای عمود پرواز در دنیا بی نظیر می باشد بطوری که با تولد این هواپیما نیروی هوایی انگلستان طرح هواپیمای عمود پرواز p-115 را کنسل می کند . yak-141 در اولین آزمایشها رکورد ها را یکی یکی می شکند بطوریکه در اولین حرکت رکورد Harrier’s را در رسیدن در کمترین زمان به بیشترین ارتفاع ( پرواز عمودی ) را شکست که همین باعث شد حکمرانان شوروری با تامین بودجه لازم اجازه تولید انبوه این هواپیما را صادر نمایند . بلافاصله کمیته از سوی یاکولوف طراح yak-141 برای بحث صادرات این هواپیما تشکیل شد تا علاوه بازاریابی طرحی ارئه شود که این هواپیما به شکلی خاص صادر شود یعنی یکسری از دستگاههای نصب شده برروی آن حذف و سپس صادر شود و حاصل آن این بود که بلافاصله کشورهای اسپانیا و هندوستان آمادگی خود را برای خرید اعلام کنند ولی مخالفت اولیه اعلام شد و طرح ملقی گردید در نتیجه چون بنا به سرمایه گذاری در این طرح شد اشکالات اولیه گرفته شد و هر دو مدل اولیه را خرد کردند و با رفع اشکالات مدل دوم آن در نوامبر 1991 ساخته شد . در این طرح شکل بدنه و دماغه کمی تغییر کرد که اولین پرواز آن در حضور فرمانده نیروی دریایی روسیه موفق نبود هواپیما بعد از پرواز با سرعت به سمت زمین آمد و خلبان که گویا قادر به کنترل هواپیما نیود اجکت کرد و هواپیما منهدم گردید .
بدنه :
کار طراحی اولیه به کمک کارخانه سوخو و با کمک طراح سوخو 27 آغاز شد . کار ساخت ماکتهای اولیه آغاز شد بطوری که کار بقدری دقیق بود مقایس اندازه های ماکت و نمونه اصلی دقیقا درست بود . نمونه های کابین خلبان نیز با کمک طراح کابین SU-22 نیز با دقت هرچه تمام تر به پایان رسید . طراحی دماغه و جایگاه رادار نیز شبیه MIG-29 بود به پایان رسید نمونه های اولیه ماکت از چوب و پنبه ساخته شد و بدنه هواپیما با نوعی پلاستیک خاص – 28% الیاف کربن – آلمینیوم و لیتیم ساخته شد . پوسته رادار با الهام گرفتن از نوع پوسته رادار فانتوم ساخته شد . چتر ترمز و جایگاه آن با الهام گرفتن از F-15 ساخته شد . تنها مشکل تراشیدن جایگاه موتور در مدل پلاستکی بود که اون نیز با استفاده از نوعی پلاستیک خاص میسر شد
بالها :
طراحی شکل بالها باید طوری بود که در مانورهای هوایی نیز به کمک هواپیما بیاید پس کار طراحی بالها با الهام گرفتن از بالهای F-16 آغاز شد . ابتدا دوسر بال طراحی شد و برای هر طرف یک ریل جداشوند قرار داده شد تا موشک هم بتواند به سر دو بال وصل شود . با بالها دو قوص داده شد تا بصورت بالکها تهاجمی عمل کنند که این نمونه حتی به فکر سازندگان f-16 هم نیافتاده بود .
گردآوری:محسن مرادی
در سایت راسخون هم راجع به هواپیماهای جنگی و اطلاعت دقیقی از آنها مطالب جالبی وجود دارد .
بر گرفته از : www.tebyan.net
نظرات شما عزیزان: